Gelezen in oktober 2015

Oktober vormde een dieptepunt in wat eigenlijk een heel goed leesjaar is: ik las amper één boek. Gelukkig was het er wel eentje dat qua schoonheid kan tellen voor vijf boeken!

J. Bernlef, Hersenschimmen

Hersenschimmen (J. Bernlef)

Deze Hersenschimmen is het eerste boek dat ik lees van J. Bernlef en als ze allemaal even straf zijn, dan ga ik nog zeer veel leesplezier beleven denk ik! Al is plezier voor dit boek niet echt het goede woord, want met een verhaal over dementie, weet je natuurlijk al dat je niet meteen de meest vrolijke lectuur gaat te lezen krijgen.

Het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van de dementerende 71-jarige Maarten Klein. Dat betekent dat je het hele aftakelingsproces vanuit zijn hoofd mee volgt en dus mee zijn goede momenten beleeft, waarop het lijkt dat hij gewoon gezond is, maar meer en meer ook zijn slechte, waarin hij alles lijkt te vergeten. Langzaam maar zeker zie je zijn herinneringen en gedachten afbrokkelen, je voelt het bijna gebeuren. In mijn geval zelfs in die mate dat ik op een gegeven moment zelf bijna niet meer uit mijn woorden geraakte, zo was ik meegesleept in zijn verwarring. Best wel freaky, maar het toont wat mij betreft vooral wat een kunstenaar met woorden Bernlef wel niet is. De manier waarop de schrijfstijl doorheen het boek verandert en zich aanpast aan hoe de woorden in Maartens hoofd verdwijnen is echt straf gedaan. Een van de betere boeken die ik dit jaar gelezen heb, fantastisch mooi en verschrikkelijk tegelijk, eentje dat mij met een onwezenlijk gevoel achterliet (getuige ook het feit dat ik gewoon begon te wenen toen Johan vroeg of mijn boek uit was en of het goed was).

Je moet nooit teruggaan naar plaatsen van vroeger. Dan vernietig je die gloed, de kern van je herinneringen, zoals papa, die, zo oud als hij was, na mama’s dood de auto pakte en alle huizen afging waar hij samen met haar in had gewoond. Een paar waren er afgebroken, in andere woonden vreemde mensen achter geplooide vitrages met vetplanten in de vensterbank. Na die tocht leken zijn herinneringen meer op verzinsels dan op feiten, zei hij en hij was verbitterd omdat de wereld veranderd was en geen rekening met zijn verleden en zijn gemis had gehouden.

Bron afbeeldingen: Goodreads

21 reacties

  1. Die komt op mijn ’to read’lijstje!

    Mijn mémé is beginnen dementeren toen ik nog heel klein was, ik heb haar nooit helder gekend, dus ik ben heel benieuwd om een verhaal vanuit ‘hun’ standpunt te lezen. Bedankt voor de tip!

    • Oh Silke, zo jammer! Ik denk dat dit boek dan inderdaad wel de moeite kan zijn, maar tegelijk vond ik het nu al zo confronterend terwijl ik niet eens iemand ken / gekend heb die dementeert.

    • Het boek is zo hard de moeite waard, maar eerlijk: als ik iemand zou kennen die dementeert (en dan al helemaal iemand die zo dicht bij je staat als je eigen grootmoeder), ik weet niet of ik het zou lezen; inderdaad best houden dus voor als je je sterk genoeg voelt.
      En veel sterkte met/voor je grootmoeder; moet vreselijk zijn om daar mee om te moeten gaan.

    • Zeker lezen!

      Norwegian wood ligt hier quasi bovenaan de stapel sinds jouw review op Goodreads; alleen al omwille van al die fantastische boeken die ik heb leren kennen, is blogs lezen de moeite waard 🙂

  2. Ha, da’s toeval, ik heb dit boek een paar dagen geleden uitgelezen (en daarmee het puntje ‘boek geschreven in mijn geboortejaar’ van de Verbeelding boekchallenge afgestreept). Het boek maakt inderdaad een diepe indruk! Bernlef sleept je helemaal mee in de vertwijfeling en het machteloze gevoel van Maarten. Een knap boek.

    • Inderdaad, die vertwijfeling en dat machteloze zijn zo mooi weergegeven!

      Hoe ver sta jij met de Verbeelding book challenge?

      En euh, welkom 😉

      • Dank je voor de verwelkoming 🙂
        In de Verbeelding boekchallenge sta ik nu op 27/30. (ik heb zelf geen blog en zit niet op Goodreads, dus mijn lijstje staat nergens ‘openbaar’. Als je dat leuk zou vinden, wil ik mijn lijstje wel met je delen)

          • Ah super, ik ging sowieso antwoorden dat ik het zeker wel eens wilde lezen (extra leesinspiratie is altijd welkom!), maar ’t staat gewoon al klaar ondertussen 🙂 Ik ga direct eens kijken op Goodreads!

  3. Ik heb dat boek jaren geleden al gelezen op school. Kan dat? Of is het gewoon een ander boek over dementie met dezelfde titel?

    • Herkenbaar! Momenteel zie ik onze boekenkast blinken en blinken en ik heb gewoon geen tijd om er iets uit te lezen!
      Ach ja, ooit komen we er wel toe om alles te lezen, ooit… (as if natuurlijk 😉 )

  4. Die kan inderdaad tellen voor 5! Ik denk dat die in mijn top 10 van boeken gelezen in 2015 komt, zo’n schoontje!

  5. Mijn pepe is drie jaar geleden gestorven, maar hij was al een tijdje meer het lichaam van mijn pepe zonder de geest die ik gekend heb. Dementie sucks. Maar soms doet het superveel deugd om herkenbare verhalen te lezen, ook al zijn ze pijnlijk. Ik ga het op mijn “leestips” lijstje zetten, al zal ik er nog een tijdje op moeten wachten -tot ik terug een bib heb met Nederlandstalige boeken bijvoorbeeld.

    • Goh, dat moet zo moeilijk zijn! Lijkt mij ook wel moeilijk bij zijn overlijden: verdriet (uiteraard!), maar misschien ook opluchting dat hij geen “vreemde” meer is?

      Ik kan alleen maar heel blij zijn dat ik dementie enkel nog maar ken uit boeken als bovenstaande, want als ik alleen al hier naar de reacties kijk, zijn er veel te veel mensen die er mee in contact komen!

  6. Het staat al een tijdje op mijn lijst… moet het echt eens lezen! 🙂