De boeken van juli, augustus en september 2019

Ahum ja, ik sta mogelijks een beetje achter met boekenrecensies. Vandaag een grote inhaalbeweging 🙂

Niña Weijers, De consequenties

Als debuut kan dit boek wel tellen. Het is een supermooi boek over kunst, identiteit en hoe hard je die met elkaar wilt/kunt verweven. Het boek voelde een beetje alsof je de hele tijd puzzelstukjes verzamelt, om op het einde te beseffen dat je nog steeds maar een klein hoekje van het geheel gelegd hebt. Benieuwd naar meer van Niña Weijers!

De ongelukkigste mensen die ze kende, en dat waren er nogal wat, waren voor zover ze het kon overzien ongelukkig omdat ze werden geterroriseerd door tamelijk oppervlakkige ideeën van geluk en, vooral gelukt zíjn. Ze wilden een geliefde, een carrière, een huis, een kind, maar vergaten dat het allemaal abstracties waren; vage ideeën van vervolmaking die nooit zouden stroken met de grillige werkelijkheid.”

Brené Brown, Rising strong

Verschillende passages aangeduid, omdat ze herkenbaar, boeiend of verhelderend waren. Tegelijk ging Brown veel vaker dan in De moed van imperfectie de zeer persoonlijke toer op i.p.v. zich te baseren op onderzoek. Dat kan verhelderend zijn, maar maakte dit boek net iets te langdradig om het even hoog in te schatten als het eerste – en tot nu toe enige andere – dat ik van haar las.

If we’re going to put ourselves out there and love with our whole hearts, we’re going to experience heartbreak. If we’re going to try new, innovative things, we’re going to fail. If we’re going to risk caring and engaging, we’re going to experience disappointment.

Annet Schaap, Lampje

Ach, Lampje toch! Wat een heerlijk boek, over een nacht waarop het vreselijk misloopt, daar in de vuurtoren waar Lampje met haar vader woont. Over spijt en schuld, over dapper zijn, maar desondanks hulp nodig hebben… Ongelooflijk mooi!
Dit is een van die boeken die maakt dat ik als volwassene-zonder-kinderen schaamteloos kinderboeken koop en verslind. Ze zijn er soms zo bonk op.

Onthouden is moeilijk, vindt het meisje. Er zit altijd zoveel in haar hoofd: liedjes, verhalen, dingen die ze moet leren, dingen die ze wil vergeten maar die toch steeds terugkomen.

Margaret Atwood, Alias Grace

In het begin had ik het een beetje moeilijk om er in te komen, op het einde was er één verhaallijn die ik niet echt nodig vond. Maar daarmee is de – uiteindelijk zeer minieme en niet doorslaggevende – kritiek wel gegeven, want wat was dit voor de rest een ongelooflijk intrigerend boek over een vrouw die veroordeeld is voor moord, terwijl niet duidelijk is of zij wel degelijk de dader of een van de slachtoffers is. Heel straf hoe Atwood het web van Graces verhaal weeft en je er als lezer en passant mee in oprolt, tot je niet meer weet wat waar en ingebeeld is.

Having a thought is not the same as doing it. If we were all on trial for our thoughts, we would all be hanged.

Laura Ingalls Wilder, Little House-serie

Tijdens de zomer dook ik opnieuw onder in een van mijn favoriete series als kind, de negen boeken tellende Little House-serie van Laura Ingalls Wilder, die met haar familie als pionier rondtrekt in de VS. Een aantal boeken las ik nog niet en waren – meer of minder fijne – ontdekkingen, anderen waren heerlijk nostalgisch.

Laat ik beginnen met het minder mooie aan deze serie: het racisme. Want wat worden er soms vreselijk harde uitspraken over indianen gedaan. Ik vind niet dat je boeken daarom moet gaan purificeren, wél dat je bij hedendaagse uitgaves best een inleiding of nawoord toevoegt dat die uitspraken of gedragingen kadert en uitlegt waarom ze er toen waren, maar nu – terecht – niet meer acceptabel zijn. Dat was bij deze uitgaves niet het geval en vond ik toch een gemiste kans, want uitspraken zoals onderstaande, die laat ik een kind precies liever niet lezen zonder context (hoewel ik dan misschien ook overdrijf, want ’t is nu niet dat ik een racist geworden ben, omdat ik die boeken als kind onbegeleid las):

“The only good Indian is a dead Indian,” Mr. Scott said.
Pa said he didn’t know about that. He figured that Indians would be as peaceable as anybody else if they were let alone. On the other hand, they had been moved west so many times that naturally they hated white folks. But an Indian ought to have sense enough to know when he was licked.

Hoewel bovenstaande in verschillende van de boeken een rol speelt, heeft de serie ook heel veel moois te bieden. Dat je Laura kan volgen van toen ze een klein kindje was tot wanneer ze pubert, haar diploma haalt en trouwt, maakt dat er heel veel herkenbaars in de boeken zit.

You and I want to fly like the birds. But long ago I promised your Ma that you girls should go to school. You can’t go to school and go west.

Enerzijds zie je dat zoveel dingen universeel blijven: niet uit de toon willen vallen in de klas, de eerste contacten met jongens wanneer ze pubert, de gevoeligheid over haar lichaam… (de details, zoals het soort contact – in zondags kostuum naar een feestje met driegangenmenu, geserveerd door de altijd aanwezige moeder – zijn natuurlijk anders, het algemene gevoel niet).

Anderzijds merk je ook wel hoe hard de maatschappij veranderd is tegenover toen: de hoeveelheid cadeaus die kinderen met kerst krijgen, het grote gebeuren dat de eerste keer een trein nemen echt wel was, het ontstaan van de eerste steden in het westen, het gedrag tegenover kinderen (die moeten vooral zwijgen, tenzij ze aangesproken worden, stout zijn betekent een goed pak slaag en koud hebben terwijl je werkt op het veld betekent éérst nog wat harder werken “want dan krijg je het wel warm” en pas dan toestemming krijgen om een vuurtje te stoken)… Fascinerend was ook wel te zien hoe er ook commentaar op die “te snelle vooruitgang” komt, wanneer de familie tijdens een strenge winter zonder brandstof komt te zitten, omdat de kolentoevoer per trein stopt, terwijl ze een paar boeken eerder gewoon zelf hout kapten om die kachel te doen werken.

They had never even thought of such a thing as having a penny. Think of having a whole penny for your very own. Think of having a cup and a cake and a stick of candy and a penny.

Grappig vond ik ook hoe sommige dingen die vandaag “hip” zijn toen de standaard waren en omgekeerd: de handgemaakte zeep voor alledag tegenover de “fancy” zeep uit de winkel, de ruwe zelfgeoogste ahornsuiker tegenover de witte suiker uit de winkel die enkel op tafel kwam wanneer er bezoek was, de machinaal genaaide jurken die op zondag gedragen werden, de handgemaakte doordeweeks… (met ook daar bijvoorbeeld de ontwikkeling van alles met de hand naar de naaimachine in de winkel naar de eigen naaimachine thuis).

De afsluiter, The first four years, deed de serie niet echt eer aan. Het was zonder twijfel het meest realistische boek van de negen, omdat de zachte, kinderlijke blik ontbrak en het puur over de harde ontberingen en miserie ging. Maar net dat verzachtende sausje maakt de serie mee zo leuk, waardoor dit onafgewerkt manuscript een afsluiter in mineur was. Maar dan wel eentje van een serie die mij uren leesplezier bezorgd heeft, jaren geleden en nu.

Raynor Winn, The salt path

Pfoe, hoeveel slagen kan een mens zo te verwerken krijgen? Een mens kan alleen maar hopen dat het niet gebeurt, maar dat, indien wel, je er even moedig mee omgaat als het koppel in dit boek dat deed. Na het nieuws over een zware ziekte en het verlies van hun huis, beginnen ze het South-West Coast Path af te wandelen. Hoe straf ook, het verhaal was soms een tikkeltje te langdradig, zij het dan niet zodanig dat ik na het lezen niet gigantisch veel zin had (en nog steeds heb) om een lange meerdaagse wandeling te doen, in Engeland of ergens anders 🙂

I’d never been homeless before. I’d travelled, lived in a van for weeks on end, but this was different. Travelling in the knowledge that you have a point of return gives you the will to keep moving away. There’s always a door you can return to and drop your bag, even if that door is the thing you’re escaping from. But the feeling that day was entirely different. There was no door.

Jennie Lucas, Hulpeloos in zijn armen

Het gaat om een minderheid, maar een paar boeken per jaar lees ik specifiek voor de Verbeelding book challenge en dit was er eentje van. Ik dacht er eerst een creatieve draai aan te geven, vond er toen toch eentje gratis en dacht “ach kom, zo erg zal het toch wel niet zijn?”. Tja, wel dus he. Slecht, maar echt, zo slecht. Met “het leest vlot” is al het positieve wel ongeveer gezegd. Ok, het was al eens onvoorspelbaar, maar dan niet op de “wow, dit had ik niet zien aankomen”, maar op de “dit kunt ge toch niet bedenken?” manier. En grappig, ja, dat ook. Maar dan niet omdat dat de bedoeling was, maar wel omdat het zó slecht was. Lees volgende zin maar eens, over de plotwending (opgepast, voor wie toch zo zot is dit boek te willen lezen: er komt een spoiler aan) dat telkens het hoofdkoppel vrijt, de vrouw een deel van haar geheugen terugkrijgt en daardoor ook beseft wat haar man gedaan heeft (mijn ogen rollen al weer bijna uit hun kassen):

Hij had gehoopt dat ze hier, verborgen voor het oog van de wereld, veilig zouden zijn. Dat was een misvatting geweest. Als hij zijn gezin wilde beschermen, mocht hij nooit meer met zijn vrouw slapen en haar nooit meer kussen. Deed hij dat wel, dan zou ze zich uiteindelijk alles weer herinneren en zou hij haar voorgoed kwijtraken.

Emilie Wapnick, How to be everything

Ik weet al langer dan vandaag dat ik iemand met (te) veel interesses ben en dan is dit boek een fijne bevestiging dat dat helemaal niet erg is, maar net heel nuttig. Desondanks blijf ik ook na het lezen wat twijfelen aan die noemer “heel nuttig”, want ook al geeft Wapnick tips om een goede carrière uit te bouwen, dat blijft in een maatschappij die heel erg gericht is op het hebben van één specialisatie, niet bepaald evident (doe daar nog eens de Zwitserse “als je niet het exact juiste diploma hebt, ben je niet geschikt voor de job”-starheid bij en je kan het al helemaal vergeten).
Dat Wapnick het “en en -gevoel, dat ik zó hard herken, niet in een “of of” wilt veranderen, is op zich al een verrijkende aanpak. Haar indeling in soorten multipotentialites (slash-, Einstein-, group hug- en fenikstypes) is verhelderend, ook al denk ik dat veel mensen uiteindelijk toch een hybride vorm van deze vier zullen doen. Tegelijk kreeg ik tijdens het lezen van dit boek soms het gevoel dat iedereen wel een multipotentialite moet zijn, want heeft niet iedereen hobbies naast zijn/haar werk die een andere interesse aanspreken? En hoeveel mensen vallen niet hoe dan ook in de group hug-categorie, omdat hun job verschillende soorten werk omvat?

The modern world isn’t always friendly to multipotentialites. As a result, many of us grow up with feelings of self-doubt, low self-esteem, and other mental health issues. Multipotentiality in teens is associated with depression, anxiety, overwhelm, existential dilemmas, and guilt about the inability to choose or about changing directions.

Roger Lea MacBride, Little house on Rocky Ridge

Dit is het vervolg op de Little House-serie, maar vanuit een ander standpunt: dit boek vertelt over Rose, de dochter van Laura. De schrijfstijl is anders dan die in de boeken die Laura Ingalls Wilder zelf schreef, maar Roger Lea MacBride heeft echt wel zijn best gedaan om zoveel mogelijk in lijn met die boeken te blijven. En uiteindelijk blijft het een verhaal over een jong meisje, dat avonturen meemaakt en Amerika ontdekt (terwijl Laura ondertussen een verantwoordelijke moeder geworden is 🙂 ).

Life will be changed when you are grown, just the way life has changed since I was a little girl. The wild prairie is tamed now. Big cities are lit by electrified lamps. People can even visit each other from miles apart, simply by talking into a box. The only way to measure our progress is to read about what this country used to be.